Пра тое, як і навошта даваць міласціну, разважаем, чытаючы ўрывак з кнігі «У адносінах з Богам. Малітоўныя разважанні на кожны дзень» Іспанскага каталіцкага святара і багаслова Франсіска Карвахала.
Літургія слова святой Імшы паказвае нам двух высакародных жанчын, якія заслужылі адабрэнне Пана. Першае чытанне [3 Цар 17,10-16] распавядае пра тое, як прарок Ілля папрасіў ўдаву з горада Сарэпты Сідонскай накарміць яго. Усё гэта адбывалася ў дні засухі і голаду, тым не менш жыхарка Сарэпты падзялілася з прарокам ўсім, што ў яе засталося, аж да апошняй прыгаршчы мукі. За гэта прарок Божы даў ёй наступнае абяцанне: мука ў кадушцы ня кончыцца, і алей у збанку ня ўбудзе да таго дня, калі Пан дасьць дождж на зямлю. Так і адбылося. Пра гэты выпадак пазней узгадаў Езус [Пар. Лк 4,25].
Евангелле паказвае нам Езуса Хрыста, які сядзіць паблізу скарбніцы, у якую апускалі ахвяраванні на ўтрыманне Храма [Мк 12,41-44]. Езус назіраў, як прыходзячыя ў Храм рабілі свае ўнёскі. Многія багатыя клалі шмат. Тым часам нейкая бедная ўдава паклала дзве лепты, што складае кадрант. Лепта - гэта маленькая монетка малаважнай годнасці, аднак у вачах Езуса яе коштоўнасць вельмі вялікая. Калі ўдава сышла, Ён паклікаў Сваіх вучняў і сказаў ім: праўду кажу вам, што гэтая бедная ўдава паклала больш за ўсіх, што клалі ў скарбонку, бо ўсе клалі ад лішку свайго, а яна ад нястачы сваёй паклала ўсё, што мела, увесь пражытак свой. Езуса прыцягнула ў жанчыне яе велікадушнасць, яе шчодрасць ў ахвяраваннях на патрэбы Касцёла, яе высакароднасць і чысціня яе сэрца. Жанчына аддала тое, у чым сама вельмі мела патрэбу. Для Бога важней стан душы, якім натхнёна дзеянне, чым само дзеянне. Ён пазірае ня на памер ахвяравання, а на тое пачуццё, з якім яго прыносяць [Св. Ян Залатавуст, Пропаведзі на Пасланне Святога апостала Паўла да Габрэяў, 1].
Аддаваць не толькі залішняе, але і неабходнае - вось справа міласэрнасці, вельмі ўгоднае Богу. Творца абавязкова ўзнагародзіць яго. Дом міласэрнасці ніколі не ўпадзе ў галечу, [Св. Ян М. Віянэй, Казанне аб міласціне.] - Часта паўтараў святы Ян Марыя Віянэй. Штодня падаваць міласціну - значыць практыкавацца ў многіх дабрадзейных справах і набываць добрую волю Пана. Можна сцвярджаць, што міласціна - гэта вянок іншых цнотаў. Яе настойліва прапаноўвае нам Святое Пісанне: Калі ў цябе будзе шмат, рабі з таго міласціну, і калі ў цябе будзе мала, ня бойся тварыць міласціну і патроху; ты запасешь сабе багаты скарб на дзень патрэбы, бо міласціна пазбаўляе ад смерці і не дапускае сысці ў цемру. Міласціна ёсць багаты дар для ўсіх, хто творыць яе перад Айцом, - чытаем мы ў Кнізе Товіта [Тоў 4,8-11]. Той, хто не разумее гэтага свайго абавязку, або адмаўляецца ад яго выканання, рызыкуе прыпадобніцца неразумнаму багацею з прыпавесці аб багацее і Лазары [1006 - Лк 16,19-31] і падзяліць яго сумны лёс. Гэты чалавек быў занадта заняты сабой і прывязаны да свайго багацця, каб заўважыць побач жабрака Лазара, якога Бог спецыяльна змясціў на яго жыццёвым шляху, у надзеі, што багацей ўсё-такі падасць міласціну.
У якім жа добрым настроі вярнулася дадому тая жанчына, якая адважылася аддаць на ўтрыманне Храма ўсё, што мела! А як была яна здзіўлена, калі, па заканчэнні свайго зямнога шляху, убачыла на твары Езуса станоўчую ўсмешку! Аказваецца Езус выдатна памятае той знамянальны дзень, у які яна прынесла сваю ахвяру! Гэта і нядзіўна: бо Бог назірае за намі няспынна.
Міласціна - гэта плён літасцівага сэрца, якая хоча хоць у чымсці палегчыць лёс маючых патрэбу, хоць у чымсьці дапамагчы ім, у тым ліку, аказваючы фінансавую падтрымку дабрачынным ініцыятывам Касцёльнай абшчыны. Справы міласэрнасці вызваляюць нас і дапамагаюць нам глыбей пранікнуцца ў намеры Божыя. Такім чынам мы вучымся быць вялікадушнымі ў адносінах да Бога і бліжніх, становімся больш актыўнымі і ініцыятыўнымі ў пошуках матэрыяльных сродкаў, схільнымі без астатку прысвяціць саміх сябе справе дапамогі тым, якія жывуць у нястачы. Сапраўдная бескарыслівасць - гэта шчодрасць перад Богам і перад братамі сваімі. Трэба дзейнічаць, шукаць магчымасці, марнаваць сябе, дапамагаючы тым, хто мае патрэбу ў дапамозе, бо не можа хрысціянін задаволіцца толькі працай, толькі забеспячэннем сябе і сваёй сям'і. Веліч ўласнага сэрца падахвочвае яго падставіць плячо, каб падтрымаць маючых патрэбу ў падтрымцы з міласэрнасці і па справядлівасці [Св. Х. Эскрива, Блізкія Госпада, 126].
Першыя хрысціяне даказвалі сваю любоў да блізкіх, выяўляючы стараны клопат аб матэрыяльных патрэбах сваіх братоў. У Дзеях апосталаў і Пасланнях апостала Паўла ўтрымліваюцца канкрэтныя ўказанні, як менавіта варта тварыць справы міласэрнасці. Там падказаны нават канкрэтны метад аказання дапамогі: У першы дзень тыдня кожны з вас хай адкладвае ў сябе і ашчаджае, колькі дазваляе яму дастатак [1 Кар 16,2], - піша Павел хрысціянам Карынфа. Першыя хрысціяне дзяліліся не толькі тым, што ў іх было ў лішку. У многіх выпадках яны - як, напрыклад, абшчыны Македоніі - самі знаходзіліся ў цяжкім матэрыяльным становішчы. Аднак Апостал не можа імі нахваліцца, бо македонскай Царквы сярод вялікіх выпрабаванняў нягодамі маюць шмат радасці, і глыбокая галеча іхняя разліваецца бяз краю ў шчодрасці іхняй гасціннасці. Бо яны зычлівыя па сіле і па-над сіламі - я сведка: яны вельмі пераканаўча прасілі нас прыняць дар і ўдзел іх у служэнні святым [2 Кар 8,2-4]. Яны не толькі сабралі шчодрыя ахвяраванні на карысць хрысціян Ерузалему, але аддалі саміх сябе, па-першае, Пану, потым і нам з волі Божай [2 Кар 8,5]. Тут Апостал народаў, верагодна, мае на ўвазе велікадушнае прысвячэнне сваіх бліжэйшых супрацоўнікаў справе евангелізацыі.
Каментуючы толькі што працытаваны ўрывак, Святы Тамаш Аквінскі заўважае: парадак ахвяравання павінен быць наступным: перш за ўсё, чалавек павінен быць Богаспадобны, бо, калі ён Богу ня даспадобы, яго дары не будуць прынятыя [Св. Тамаш Аквінскі, Каментар на 2-е Пасланне апостала Паўла да Карынфянаў, 2, 5]. Міласціна, якую б форму яна не прымала, сведчыць аб нашай любові да Пана і самаадданаму прысвячэнні Яму. Як раз каханне і прысвячэнне павінны натхняць нашы справы міласэрнасці і ім папярэднічаць. Ступень асабістай шчодрасці і асабістага пасвячэння залежыць не ад памераў належай нам маёмасці, а ад перапаўняючай нашу душу любові да Бога. Наша пакорлівае ахвяраванне само па сабе можа быць вельмі малым - як кроплі алею ўдавы з Сарэпты Сідонскай або лепта Евангельскай беднай удавы - аднак, быўшы злучаным з ахвярапрынашэннямі Езуса, яно дабразычліва прымаецца Богам [Ян Павел II, Казанне, 7.XI.1982].
Міласціна, падаваная бедным, - гэта сведчанне братэрскай любові, а таксама - акт справядлівасці, ўгодны Богу [Катэхізіс Каталіцкага Касцёла, 2462]. Міласціна здольная набыць ўпадабанне Божае і прыносіць багаты плён: яна ацаляе душэўныя раны, нанесеныя грахамі, яна - шчыт надзеі, шчыт веры, лека ад граху; яна даступная любому, хто хоча яе тварыць, яна і значная, і лёгкая адначасова, яна не спалучаная са страхам пераследаў; яна - вянок свету, праўдзівы і найвялікшы дар Божы, гэтак патрэбны нямоглым і праслаўляючы моцных. Яе дапамогай хрысціянін прыдбаў ласку Духа, атрымлівае прабачэнне ад Хрыста-Суддзі, а Самога Бога робіць сваім паручыцелем [Св. Кіпрыян, Аб добрых справах, міласціну, 27]. Міласціну варта падаваць, будучы ў адпаведным настроі, у прысутнасці Боскай, падобна ўдаве з Евангельскага чытання выяўляючы бескарыслівасць, дзелячыся і тымі выгодамі, якія вельмі патрэбныя нам самім, але іншым - яшчэ больш патрэбна, пазбягаючы скупасці і скнарлівасьці перад тымі, хто так вялікадушна аддае вам усё што мае, ці ледзь не ахвяруючы сабою. Падумайце, дорага вам абыходзіцца быць хрысціянамі - нават у пераліку на грошы? [Св. Х. Эскрива, Блізкія Госпада, 126].
Міласціну варта падаваць ад усяго сэрца, сэрцам, перапоўненай любоўю да Бога і бліжняга. Вось чаму той стан душы, у якім мы падаем міласціну, важней, чым яе матэрыяльная каштоўнасць. Гаворка ідзе пра каханне, радасць і вялікадушнасці ў справах міласэрнасці. Нават калі мы не маем значныя сродкі, да нас усё ж можна будзе аднесці словы апостала Паўла з Літургіі гадзін: нас засмучаюць, а мы заўсёды радуемся; мы гаротнікі, але многіх багацім; мы нічога не маем, але ўсім валодаем [2 Кар 6,10]. Нельга падаваць міласціну "праз сілу", толькі "па абавязкі", бо таго, хто дабраахвотна дае, любіць Бог [2 Кар 9,7].
І Бог багата ўзнагародзіць нас за шчодрасць. Усё, што было аддадзена намі - час, душэўныя сілы, грошы, - вернецца да нас з лішкам. Пры гэтым скажу: хто сее скупа, той скупа і пажне; а хто сее шчодра, той шчодра і пажне [2 Кар 9,6]. Пан Бог прымножыў сціплы дар ўдавы прароку Іллі, Ён прымножыў хлеб і рыбу ... Вось што кажа Пан Бог твой: ты аддаў мала, а атрымаеш шмат; ты аддаў Мне даброты зямныя, а Я вярну іх табе ў выглядзе дабротаў нябесных; ты аддаў Мне даброты часовыя, а атрымаеш вечныя [Св. Аўгусцін, Казанне 38, 8]. А Святая Тэрэза такім чынам выказвае тую ж ісціну: Ужо ў гэтым жыцці Ён у Сваёй Божай велічы ўзнагароджвае мяне так, што слодыч узнагароды можа спасцігнуць толькі той, хто сам яго спазнаў [Св. Тэрэса з Авіля, Кніга жыцця, 4, 2].
Папросім жа Найсвяцейшую Панну Марыю аб дары вялікадушнасці, пра ўменне дзяліцца і прысвячаць сябе, пра гатоўнасць даць свой час, сілы, маёмасць, справе дапамогі бліжнім і рэалізацыі апостальскіх пачынанняў. І тады Пан добразычліва зірне на нас з нябёсаў, як калісьці зірнуў на бедную ўдаву, ранняй раніцай падышэдшую да скарбніцы Храма.
Па матэрыялах katolik-gomel.by
